Het is maar mazzel dat Joël de Jong uit Harlingen zo’n ontzettend aardige gast is die niemand wil teleurstellen, want toen zijn prothesemaker hem op had gegeven om eens te proberen om op een blade te lopen, had hij daar helemaal geen zin in.
Tekst: Daniella Gerstel-Visser
Foto: Hélène Wiesenhaan
Het bleek de dag die zijn leven veranderde én de dag die ervoor gaat zorgen dat heel Harlingen volgend jaar zomer midden in de nacht zijn wekker zet om de prestaties van Joël te volgen tijdens de Paralympische Spelen in Tokyo.
Nachtmerrie
Als ventje van vier jaar wordt in 2006 bij Joël botkanker geconstateerd. Een afschuwelijk jaar vol chemokuren en bloedtransfusies kan niet voorkomen dat de artsen geen andere optie zien dan zijn linkerknie en onderbeen te amputeren. Op 17 januari 2008 viert Joël naast zijn zesde verjaardag het feit dat hij zijn laatste chemokuur achter de rug heeft. Moeder Renje heeft geen idee wat haar zoon te wachten staat. Ze krijgt maar heel weinig informatie over wat de mogelijkheden voor Joël zijn na de amputatie. Door dat gebrek aan voorlichting bestelt ze een scootmobiel, met het idee dat haar zoon niet zal kunnen lopen.
Profvoetballer
Nu is dat totaal niet wat Joël in gedachten heeft. Zijn grote wens is nog steeds profvoetballer worden. Hij speelt jaren bij VV Harlingen en is aanvoerder van zijn jeugdteam.
Atletiek
Als hij op zijn veertiende elke maandag bij de prothesemaker zit om zijn been te laten repareren, omdat bij het blocken van de bal de voet steeds afbreekt, besluit Joël te stoppen met voetbal. Onverwachte liefde voor atletiek
Juist op dat moment geeft zijn prothesemaker Gert van der Hoek hem op voor een bijzondere dag in het Olympisch Station in Amsterdam, waar de Europese Kampioenschappen atletiek worden gehouden. Frank Jol is een prothesemaker die tientallen jaren ervaring heeft met het maken van protheses voor Paralympische sporters. Hij nodigt die dag twaalf kinderen met een prothese uit om eens te proberen op een blade te lopen.
Blade
Joël ziet het eigenlijk helemaal niet zitten. Hij heeft niets met atletiek, maar als hij voor het eerst wegrent op zijn aangemeten blade is hij onmiddellijk verkocht. Dit voelt zo goed. Het is even wennen, maar hij kan direct sneller rennen dan ooit. Diezelfde dag wordt Joël uitgenodigd om eens op Papendal te komen trainen en ontmoet hij oud bondscoach Frank Dik die hem graag bij zijn team in Hoorn wil voegen. Vanaf dat moment traint Joël drie keer in de week in Hoorn en ook nog eens een keer per week op Papendal bij de talenten. Renje rijdt jaar in jaar uit geduldig heen een weer. En heen en weer… Vind maar eens een kast groot genoeg voor al die medailles!
Records op 100 en 200 meter
Dat hij bij die talenten totaal op zijn plek zit, blijkt snel. Een jaar nadat hij voor het eerst op zijn blade loopt, behaalt hij Nederlandse records op de 100 meter, 200 meter en verspringen! De eerste buitenlandse wedstrijden in Berlijn en Birmingham zijn een feest om mee te beleven. Zijn prestaties worden in Harlingen beloond met de Hotze Schuil Trofee voor Beste Sporter van de gemeente Harlingen.
Brons in Berlijn – Foto: Renje de Jong
Brons op EK in Berlijn
In het daaropvolgende jaar wint Joël tijdens zijn debuut op de EK Para-atletiek in Berlijn bronzen medailles op de 100 meter en de estafette. Voor Joël is het al geweldig om het op te nemen tegen atleten die hij bewondert, maar om ook als medaillewinnaar thuis te komen is het mooiste moment van zijn leven. Uiteraard wint hij ook dat jaar de Hotze Schuil Trofee.
Topsport en studie fysiotherapie
Na de havo start Joël zijn studie fysiotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam. Een pittige studie, zeker in combinatie met topsport.
In Amsterdam deelt hij een studentenhuis met andere sporters. Veel topsporters kiezen voor de HvA.
De school is flexibel en heeft een sportcoördinator die zelf ook topsporter is geweest. Hij weet precies wat er nodig is voor een goede balans tussen studie en topsport. Joël zit zelf in de atletencommissie. Zij draagt bij de school ideeën aan die, waar mogelijk, worden ingevoerd.
Op dit moment traint Joël tien keer per week met zijn Team Para Atletiek in het Olympisch Stadion. Een strak schema van dagelijks twee trainingen met tussendoor colleges en tentamens. Elke minuut van de dag wordt benut. Hij verpulvert de limiet!
Ondertussen sneuvelen de persoonlijke records links en rechts. De limiet voor het verspringen tijdens de Paralympics volgend jaar in Tokyo is binnen! Joël verbeterde deze zomer zijn persoonlijk record van 5.87 met 6.30! De limiet voor Tokyo is 5.80. De komende winter wordt keihard gewerkt aan de limiet voor het koningsnummer: de 100 meter.
Een bijzonder team
Team Para Atletiek is een bijzondere club. Onder leiding van oud bondscoach para-atletiek Guido Bonsen trainen para-atleten en valide sporters samen. Joël traint met de Nederlands kampioen dames verspringen en de werelrecordhouders dames op de 100 en 200 meter en verspringen. Het is geweldig om te trainen met sporters die allemaal hetzelfde doel voor ogen hebben. Je kunt je optrekken aan teamgenoten die beter zijn. Door samen te trainen kun je van de ander leren. Team Para Atletiek zet zich ook in om niet-sporters die een amputatie hebben gehad te helpen. De teamleden praten graat met mensen die nog erg moeten wennen aan hun nieuwe situatie. Door ervaringen te delen en de wereld aan mogelijkheden met eigen ogen te laten zien, inspireren zij mensen om nieuwe kansen te zien na hun amputatie.
Foto: Leon van der Spank
Mission Possible
Je kunt het wél! Dit is ook erg belangrijk voor Joël. Hij wordt regelmatig gevraagd om te komen praten met kinderen bij wie een amputatie moet plaatsvinden. Dat is wel heftig, maar toch doet hij het heel graag. Het is voor het kind natuurlijk veel fijner om te praten met iemand die heeft meegemaakt wat hij nu meemaakt. Zo’n dokter heeft makkelijk praten. Die loopt op zijn twee benen de kamer weer uit. Joël weet wat het is om een been te missen. Hij weet ook dat er nog zoveel mogelijk is! Zo werd Joël gevraagd om te komen praten met een jongen in het UMCG in Groningen. Zijn been moest worden geamputeerd en hij vond dat, begrijpelijkerwijs, ontzettend moeilijk. Eigenlijk koos hij liever voor een bottransplantatie, terwijl dat een ingreep is die tot heel veel, erg pijnlijke complicaties kan lijden. Na een amputatie kun je pijnvrij leven. De jongen was bang dat hij na de operatie niets meer zou kunnen. Voor Joël is enorm waardevol dat hij iemand in die diepe nachtmerrie toch kan helpen.
Joël gaat altijd!
Via het team, oude coaches en prothesemakers weten artsen van bijvoorbeeld het Prinses Maxima Centrum voor Kinderoncologie Joël te vinden en als hij een uitnodiging krijgt om naar iemand toe te gaan, gaat hij altijd! Ook al is het moeilijk om zo persoonlijk met iemand te praten die een afschuwelijke tijd meemaakt.
Hij is het levende bewijs dat een amputatie niet in de weg hoeft te staan van een vol, sportief en heel gelukkig leven.
Dat is een van de missies van Joël. Iedereen moet weten wat de oneindige mogelijkheden zijn, niet de beperkingen.
Het komt volgens hem nog steeds voor dat artsen alleen kijken naar wat iemand na een amputatie minimaal zou moeten kunnen: lopen met een prothese, traplopen, een winkel bezoeken.
Maar vaak raden ze diegene ook aan de badkamer aan te passen en drempels uit het huis te halen voor de rolstoel. Dat is doodzonde en precies wat Joël en zijn medeatleten willen voorkomen.
Altijd lastig, die pubertijd
Natuurlijk weet Joël óók als geen ander dat het geen makkelijke weg is. In de pubertijd schaamde hij zich voor zijn amputatie. In die periode wil je natuurlijk vooral niet opvallen. Een half afgezet been trekt dan wel heel veel ongewenste aandacht. Bij zwemles hield hij angstvallig zijn handdoek over zijn been en probeerde hij zo onopvallend mogelijk het water in te gaan. Dat veranderde toen hij meeging op een ski-vakantie in Oostenrijk. Twee weken optrekken met andere jongeren die een amputatie hebben gehad was een eye-opener! Hij zag dat zij geen moeite hadden met hun lichaam en dat iedereen moeiteloos lekker het zwembad in plonste.
Skiles
Praten en samen zijn met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt is van ongekende waarde. Daarom gaat Joël nu ook op skiles. Hij wil als begeleider mee op deze vakanties om zoveel mogelijk mensen te kunnen helpen, zodat die jongeren zich nooit meer zo akelig zullen voelen over hun lijf. Joël kwam zoveel zelfverzekerder thuis na deze weken in Oostenrijk. Dat gunt hij iedereen.
Gezonde competitie met een vleugje saamhorigheid
De parasport krijgt gelukkig steeds meer aandacht. De sport heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld en geprofessionaliseerd. Dat is geweldig voor sporters zoals Joël die hun hele jonge leven alles doen voor hun sport. Er is nu echte competitie, omdat steeds meer parasporters op hoog niveau sporten.
Wat Joël wel opmerkt, is dat de sporters elkaar onderling ondersteunen. Naast de gezonde competitie is er ook een gevoel van saamhorigheid. Dat bewijst het mailtje van de Australiër Scott Reardon, gouden medaillewinnaar tijdens de Paralympics in Rio. Toen hij hoorde over Joël, vier jaar geleden, nam hij zelf contact met de Harlinger op. Hij wilde laten weten dat Joël altijd contact met hem kon opnemen als hij vragen had of als hij hem ergens mee kon helpen. Regelmatig hebben de mannen nu even een Zoom-meeting. Vooral over het afstellen van het blade had de Australiër geweldige tips! Hoop, moed en inspiratie Joël gaat nu vol los op de 100 meter om de limiet van 12.60 seconden te halen. Zijn persoonlijk record is 13.16, dus er moet nog wat gebeuren. De limiet voor het verspringen is zoals gezegd al binnen.
Topsporter Joël de Jong zet alles op alles om de beste tijd en de beste afstand neer te zetten. De Olympische Droom, daar zet hij alles voor opzij. Elke prestatie die hij neerzet, geeft een kind, jongere en zelfs volwassene die een amputatie moet meemaken, hoop, moed en inspiratie voor een leven waarin werkelijk alles mogelijk is.