Altijd op zoek naar schoonheid van licht
Schitterend zelfportret in wolken en dierbare vogeltjes
Plotseling zag ik ze, de paneeltjes in het raam. Kunstwerkjes van tien bij tien centimeter van zeegezichten en vogeltjes, vooral die vogeltjes. En nu ik ze gezien heb, zoek ik ze altijd even op tijdens een avondwandelingetje langs de haven. Je kunt niet anders dan glimlachen bij het zien van de doddige pluizenbolletjes.
In een schitterend Hendrick de Keyserpand op Havenplein 14 woont en werkt Els Jansma, kunstschilder, tuinarchitect en schrijver. Negen jaar geleden verruilde ze haar landelijk gelegen woning in Dronrijp voor dit huis in de Harlinger binnenstad. Voor ze de stap waagde, was de kunstenares al een beetje verliefd op onze stad en die liefde is in de loop der jaren alleen maar gegroeid.
Els Jansma wilde meer creativiteit
Els Jansma koos na een tijdje in het bedrijfsleven te hebben gewerkt toch voor een vak met meer creativiteit. Als kind was ze altijd aan het tekenen en schilderen. De studie tuinarchitectuur sloot hier perfect op aan. Als tuinarchitect werkt ze ook met lijnen en kleuren. Net als met haar schilderijen maakt ze mensen gelukkig met een tuin die niet alleen bij het huis past, maar ook bij de bewoners. Een tuin is als een schilderij. Je moet er blij van worden en er naar willen blijven kijken.
Dolgelukkig is Els in haar kapiteinswoning uit 1728. De karakteristieke klokgevel wordt gesierd door een gebeeldhouwde cartouche van een zeilschip. Een veel gefotografeerd stukje historisch Harlingen. Tijdens een bezoekje aan Harlingen, waarschijnlijk voor een verrukkelijk boodschapje bij Homminga, valt Els haar oog op het bordje te huur. Ze bedenkt zich niet en meldt zich bij de vereniging Hendrick de Keyser.
Uiteraard is ze lang niet de enige, maar het pand wordt haar gegund, zoals ze het zelf verwoordt. Voor de kunstenaar biedt het klassieke pand het beste uit twee werelden.
Het past haar als een behaaglijke jas. In haar zelfontworpen tuin op het zuiden zit ze tussen de hoge bomen midden in de natuur. Aan de kant van haar atelier zorgen lucht, wolken en noorderlicht dat het uitzicht geen dag gelijk is.
Het water weerkaatst het licht, schepen varen de kom in, voorbijgangers fotograferen haar huis en staan te klooien met kleingeld voor de parkeermeter. Els vindt de reuring rond haar atelier heerlijk. Als ze zit te werken, lopen er regelmatig mensen naar binnen, met zachte hand gelokt door de vogeltjes.
Eenmaal binnen worden ze gastvrij ontvangen. Els vertelt graag over haar werk en het bijzondere huis waarin ze woont. Bezoekers zijn verrast dat ze binnen grote werken in olieverf aantreffen. Het atelier is gelijktijdig galerie. Doeken met imposante wolkenluchten, woeste golven en gezichten op Vlieland en Terschelling. Vaak zijn het eilandgangers die binnenwandelen en direct herinnerd worden aan hun heerlijke tijd op de wadden. Het komt regelmatig voor dat een werk nog nat mee moet, omdat de koper niet wil wachten tot het kan worden verzonden. Els geniet van de ontmoetingen in haar atelier. Een meisje van zes dat voor het raam wegdroomt bij een roodborstje, een Amerikaan die bij het zien van de Wierschuur op Terschelling weer even terug is in zijn jeugd en een jong stel dat het perfecte werk vindt voor hun nieuwe huis. Els is altijd op zoek naar mooie dingen en vindt die ook in de verhalen van een toevallige gast in haar atelier.
Els schildert in dikke lagen. De olieverf wordt gemengd op het doek. Ze heeft het over het weven van kleuren. Haar vogels komen daardoor tot leven. De veertjes zijn aaibaar. De oogjes verraden karakter. De zee en de wolken krijgen diepte. Hoe donker en ruw de lucht en zee ook zijn, er piept altijd een beetje licht doorheen. Dit kenmerkt de kunstenaar. Hoe donker het ook is, het wordt altijd weer licht. Door de eindeloze wandelingen met haar vader raakte Els verknocht aan de natuur.
Heerlijk sjouwen over de eilanden en haar vader die haar alles leerde over vogels. Samen keken ze naar de strandlopertjes op het wad. Keer op keer worden ze omvergeblazen door de wind en steeds staan ze weer op om verder te zoeken naar voedsel. Veerkracht, letterlijk.
Elk werk wordt direct op het doek geschilderd. Els schetst niet en werkt ook niet met foto’s. Haar kracht zit in het spelen met de verf. Daarom worden de vogels ook een beetje eigen. Er zit een vleugje fantasie in. Met het schilderen van de vogeltjes volgt Els haar hart. Ze vindt ze zelf ook zo schattig om te maken. Om ze een karaktertje mee te geven. Els noemt haar vogeltjes New Born, elk geschilderd vogeltje is een pasgeborene. In lagen verf wordt een woordloos verhaal opgebouwd. Bijvoorbeeld dat van drie strandlopertjes op reis. De stoere neemt het voortouw, de tweede heeft eigenlijk geen zin en volgt een beetje aarzelend, de derde roept: ‘Wacht op mij!’ Haar vogeltjes zijn niet altijd helemaal realistisch, maar dat weerhield vogelaar en directeur van het Hannemahuis Hugo ter Avest niet om haar uit te nodigen een tentoonstelling te verzorgen in het Harlinger museum. Het werd de expositie Wolken en Veerkracht. Ook hing haar werk op veerboot MS Vlieland. Bram Visser maakte metalen constructies, zodat de kunstwerken ook bij ruwe zee bleven hangen. Museum Belvédère in Oranjewoud verkocht Jansma’s werk in de museumwinkel. Els heeft een flinke fanbase die de paneeltjes spaart. Waddenblokjes noemt Els ze zelf. Perfect geschikt om te verzamelen en een collage mee te maken die je steeds kunt uitbreiden. Met de kleuren wordt de sfeer van het Wad feilloos gevangen.
De wadden, het landschap van de eilanden, de vogels, de zee en de lucht zijn een constante bron van inspiratie voor kunstenaar Els Jansma.
In het werk dat ze maakt, schildert ze in werkelijkheid steeds opnieuw een zelfportret: vrolijk, licht, levenslustig, authentiek, optimistisch en sprankelend.
Els Jansma werkt ook in opdracht en biedt cursussen aan.
U kunt haar bereiken via haar site elsjansma.nl