Deze zomer was het 50 jaar geleden dat ik helemaal toevallig in de journalistiek terecht kwam. Na mijn heel kortstondige militaire diensttijd zocht ik een baan. Op een dinsdagmorgen stapte ik op het Tiepelplein de achteringang van drukkerij Houbijn binnen. Houbijn was de uitgever van het Harlinger Nieuws- en Advertentieblad.
Goede vriend Douwe van der Zee was daar drukker en ik vroeg hem of er toevallig ook een personeelsadvertentie in de krant van komende vrijdag stond. Ja, zei Douwe, we zoeken een nieuwe redacteur voor het Nieuwsblad. Achter zijn hand vertelde hij dat er wat gedonder was met de huidige redacteur en dat ze eigenlijk direct iemand nodig hadden. Douwe wees mij het kantoor van directeur Fokke Houbijn en kondigde mij aan als de nieuwe redacteur….
door Wout Gerstel
Geen ervaring
Ik had totaal geen journalistieke kennis of ervaring. Bovendien woonde ik nog maar één jaar in Harlingen. Houbijn vroeg mij waarom ik dacht dat ik wel als enige redacteur die krant wekelijks vol kon schrijven.
Mijn antwoord: Ik heb geen idee, maar ik wil het wel proberen! Houbijn keek mij lachend aan. Wat wil je verdienen, vroeg hij. Voorlopig niets, was mijn reactie. Ga mij maar betalen op het moment dat u denkt dat ik het kan.
Houbijn, wel in voor een zakelijk experiment, vertelde mij dat we er over een paar weken Visserijdagen was en dat er dan een krant van 48 pagina’s moest zijn. Als je dat lukt, ga ik je betalen, was de dienstmededeling. Twee weken later nog voor de Visserijdagen, ontving ik mijn eerste salaris.
Leidse Onderwijsinstellingen
Journalistiek, wat is dat eigenlijk? Met die gedachte fietste ik naar huis in de Domela Nieuwenhuisstraat, waar mij vrouw Eef en ik bij mijn schoonouders inwoonden. In de gang lag een folder van de LOI, de Leidse Onderwijs Instellingen en in die folder stond een opleiding Journalistiek. Ik bestelde via de telefoon een gratis proefles.
De volgende dag begon mijn schriftelijke opleiding. Het was een eye-opener! De schriftelijke proefles meldde: “…..de journalist schrijft voor 10 procent met de pen en 90 procent met de schaar…..”.
Ik heb die cursus nooit besteld, die éne zin was voldoende om de Visserijkrant vol te schrijven, want er bleek een ruime voorraad haven- en visserijbladen in de kast te liggen in mijn redactielokaal van 6 vierkant meter.
Harlinger Nieuwsblad
Vier jaar mocht ik de enige redacteur zijn van het Harlinger Nieuwsblad zijn. Wekelijks een krant met Harlinger nieuws. Mijn conculega’s van de Harlinger Courant waren hoofdredacteur Fokke Drost, die gespecialiseerd was op al het nieuws van de gemeente en gemeenteraad en Rikus “Poes” Attema.
Drost was een gerenommeerd journalist met veel kennis van de recente geschiedenis, zoals de Tweede Wereldoorlog. Poes was een échte straatverslaggever. Hij kende elke Harlinger en wist exact wanneer er ergens iemand “naast de pot gepiest had”. Rikus Poes was eigenlijk mijn leermeester. Hij waarschuwde mij regelmatig als ik een stomme zet had gedaan.
Maar we werkten ook veel samen, zonder dat onze werkgevers dat merkten. Ook 50 jaar geleden was er komkommertijd en ook in die zomers moesten de krant vol worden geschreven. Rikus spraken ergens in juni al af wat dit jaar de komkommerberichten zouden zijn. Het ging meestal over actuele zaken in Harlingen. We spraken af dat Rikus de voorstanders zou steunen en in de tegenstanders, of omgekeerd.
Dat resulteerde in eindeloos veel ingezonden stukken in de beide kranten en zo vulden wij de kolommen met dank aan de Harlingers.
Jammer genoeg kwam er een eind aan mijn redacteurschap toen ik besloot om vanuit onze eerste eigen huurwoning een drukkerij te beginnen. Offsetdruk was het nieuwe medium. Eerst werkte ik uitsluitend voor drukkerij Houbijn, maar toen het piepkleine drukkerijtje groeide, werd ik concurrent van mijn baas. Houbijn ontsloeg mij en creëerde daarmee zijn eigen concurrent.
Bij afscheid schreef Fokke Drost op de voorpagina van de Harlinger Courant “Met dank aan degenen die hij tot wilde razernij dreef”. En dat was terecht, want er sneuvelde zelfs een gerenommeerde wethouder over de schrijfsels van “Ger Welstout”.
Visserijdagen
Ik was amper weg bij de krant of de aanbiedingen voor journalistieke activiteiten kwamen binnen. Helaas, veelal onbetaald, maar daarom niet minder leuk. Het comité Visserijdagen zocht een PR-man, een nieuw verschijnsel in die tijd. Johan Erents was in die tijd ook al raadslid én secretaris van het comité Visserijdagen.
Samen met voorzitter Arnoud Bulthuis benaderden zij mij. Bulthuis, penningmeester Gielink en Erents zochten iemand die wel iets durfde. Het was Erents (als KNVB-scheidsrechter) al eens gelukt om in het Ajax-stadion de Visserijdagen aan te laten kondigen. In mijn eerste jaar als PR-man liep het drietal grijnzend rond en vroegen mij wanneer mijn pr-stunt nou eindelijk eens zou gebeuren.
In die tijd was ik ook de Harlinger correspondent van het ANP. Op zaterdagmorgen belde ik op met de mededeling dat “ondanks eerdere berichten over de weersverwachting de vlootschouw wél doorging”.
De rest van de dag werd elk uur deze mededeling doorgegeven in het nationale nieuws op de radio!
Grootste misser
Mijn grootste journalistieke misser beleefde ik op 5 september 1974. De Voorstraatbrand waarbij woninginrichting (nu Scapino) het naastgelegen restaurant De Gastronoom, de spekjesfabriek in de St. Odolphisteeg, en het torentje van het stadhuis werden verwoest.
Wij woonden op de Lanen schuin tegenover de brandweerkazerne en ’s morgens zag ik dat de brandweer was uitgerukt. Ik informeerde als ANP-verslaggever belangstellend wat er aan de hand was. De brandweerman adviseerde mij om eens in de Saint Odolphisteeg te kijken…. Een oorlogstafreel! Volledig gemist…. Inderdaad een grote misser.
Zeskamp
In diezelfde periode werd ik ook de pr-man van het Harlinger zeskamp-comité. Het Harlinger team behaalde nationaal en internationaal grote successen. Fondsenwerving en promotie waren mijn taak en ook de huldiging van het team na de overwinning in het Franse Aix les Bains mocht ik mee organiseren.
Radio Stad Harlingen
Begin tachtiger jaren werd ik door de vrijwilligers van de Harlinger piratenzender Radio Noordzee gevraagd om mee te willen helpen bij de oprichting van een legale zender Radio Stad Harlingen.
De “piraten” wilden nieuws gaan brengen. Samen met Cees Torenbeek, de redacteur van de Harlinger Courant werden wij het journalistieke geweten van de nieuw op te richten radio zender.
Het zou nog jaren duren, maar in december 1989 nu 30 jaar geleden ging Radio Stad Harlingen van start in studio Casa Cara. Korte tijd later werd ik voorzitter en vroeg kabelexploitant Frigem Noordwest of wij als RSH in heel Noordwest-Friesland een kabelkrant wilden verzorgen. Radio Harlingen had te weinig vrijwilligers om dat kunstje ook nog te realiseren en ik mocht als voorzitter naar Leeuwarden om bij Frigem het slechte nieuws te brengen.
NieuwsNet NoordWest
Dat liep een beetje anders dan verwacht, want de heren van Frigem hadden de folders van de apparatuur al klaar liggen. “Wout jij bent journalist én je hebt een drukkerij, dan is een kabelkrant toch een logische combinatie”, zo constateerden zij. Twee weken draaide kabelkrant NieuwsNet NoordWest als onderdeel van onze drukkerij. Het werd een immens populair medium.
Wie gaat er nou naar stilstaande tekstberichten of foto’s op de tv zitten kijken, zullen veel jongeren zich afvragen. Maar in die tijd bedacht nog niemand dat jaren later iedereen naar stilstaande tekstberichten op zijn of haar telefoon zou kijken.
GPTV
Het leek wel een Bijbelse cyclus, want 7 jaar later wijzigde de Mediawet en werd regionale commerciële televisie toegestaan.
De kabelkrant NieuwsNet NoordWest werd getransformeerd naar GPTV en werd de eerste regionale commerciële tv-zender van Nederland. Eerst alleen in Noordwest-Friesland, later in de hele provincie. Dagelijks circa 20 minuten regionaal nieuws dat in cyclus 24 uur per etmaal te zien was. In april 2017 stopte GPTV. Het nieuwsbedrijf was niet langer rendabel te exploiteren.
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan, dus tegenwoordig krijgt u twee maal per jaar deze glossy in de bus met uitsluitend Harlinger nieuws.